UFRS 1‘e kısa bakış

(Grant Thornton Uluslar arası ve Danışmanlık şirketinin Türkiye ofisi tarafından hazırlanan UFRS’ye Giden Yol isimli kitaptan alınmıştır.)



UFRS 1, ilk kez uygulayıcının UFRS'nin ilk kez uygulanmasında izlemesi gereken prosedürleri ortaya koymaktadır. Bu bölümde standardın amaçları ve kapsamı tartışılmakta ve UFRS 1‘in ana ilkeleri özetlenmektedir.

UFRS 1‘e kısa bakış

A. UFRS 1‘in ana ilkesi UFRS‘nin birinci raporlama döneminin sonunda geçerli olan muhasebe politikalarını "kullanarak sunumu yapılan tüm dönemler için ilk UFRS finansal tablolarını sunmaktır. Örneğin, Aralıkta biten finansal yıl için UFRS'yi ilk kez 2009 yılında kullanan bir şirket 31 Aralık 2009 tarihinde yürürlükte olan muhasebe politikalarını kullanacak ve bunları geriye dönük olarak uygulayacaktır. Böylelikle finansal tablolar sanla ilk uygulayıcı şu ana kadar sürekli UFRS finansal tabloları sunmaktaymış gibi sunulacaktır (önemli muafiyetler 1 geçerlidir).

B. İlk kez uygulayıcı geçiş tarihini belirler. Bu tarih, bir kuruluşun ilk UFRS finansal tablolarında UFRS'ye uygun olarak eksiksiz karşılaştırmalı bilgilerini sunacağı en erken dönemin başlangıcı olarak tanımlanır.

C. İlk kez uygulayıcı geçiş tarihinde bir açılış finansal durum tablosu hazırlar. Bu, onun UFRS'ye uygun muhasebesinin başlangıç noktasıdır.

D. İlk kez uygulayıcı, açılış finansal durum tablosunda tüm varlık ve borçların tahakkuk ve ölçümünde UFRS muhasebe politikalarını uygular ve uygunsa daha önce genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre tahakkuk etmiş olan kalemleri başka bir tür varlık, borç veya özvarlık unsuru olarak yeniden sınıflandırır. Muhasebe politikaları, kuruluşun ilk UFRS raporlama dönemi sonunda geçerli olan UFRS'leri temel alır (önemli muafiyetler geçerlidir).

E. İlk kez uygulayıcı, açılış finansal durum tablosunu hazırlarken geriye dönük uygulamalardaki isteğe bağlı muafiyetleri kullanmayı seçebilir. Buna karşın, zorunlu muafiyetleri geçerli olan tüm durumlarda uygulayacaktır.

F. İlk kez uygulayıcı önceki GKGMİ ile UFRS arasındaki mutabakatları hazırlar ve bu mutabakatları ilk UFRS finansal tablolarında (ve uygunsa ara dönem raporunda) kamuya açıklar. Kuruluş, diğer UFRS'lerce zorunlu olanlara ek olarak UFRS l'deki diğer dipnot açıklamalarına da uygun davranır.

1 Arka plan ve hedefler
UFRS 1, 2003 Temmuzunda UMSK tarafından yayınlanmış olup bir kuruluşun ilk kez UFRS'yi benimsediği zaman uygulaması gereken geçiş zorunluluklarının çoğunu ortaya UFRS'ye Giden Yol - UFRS 1 için pratik kfavuz ve ilk kez uygulama koymakta ve ayrıca UFRS'ye geçişin etkilerini açıklayan çeşitli kamu açıklamalarını da belirtmektedir.
UFRS 1‘in hedefleri, kuruluşun ilk UFRS finansal tablolarının (veya ilk UFRS raporlama döneminin bir kısmını kapsayan ara dönem raporunun);
kullanıcılar için• şeffaf olan,
sunulan tüm dönemler için karşılaştırabilir olan,•
UFRS'ye• göre muhasebe için uygun bir başlangıç noktası temin eden
kullanıcı• yararlarını aşmayan bir maliyetle üretilebilen bilgiler içermesini sağlamaktır.
Başka bir ifadeyle, UFRS 1 'nin hedefi, tamamen geriye dönük uygulama (yani ilk yılda sanki kuruluş hep öyle yapıyormuş gibi UFRS uygulanması) ile bu yaklaşımın uygulanma maliyeti arasında bir denge oluşturmaktır. UFRS 1 geriye dönük uygulamaya sınırlı fakat anlamlı bir dizi muafiyet getirmektedir ki bunlar pratikte çok önemlidir. Bunlar bölüm C'de tartışılacaktır.

2 UFRS 1 ne zaman uygulanır?
UFRS 1.2;
"Bir kuruluş UFRS'yi;
(a) ilk UFRS finansal tablolarında ve
(b) ilk UFRS finansal tablolarının kapsadığı dönemin bir kısmı için UMS 34 Ara Dönem Finansal Raporlamaya uygun olarak sunduğu varsa her ara dönem finansal raporda uygulayacaktır."demektedir.

2.1 İlk UFRS finansal tabloları
Bir kuruluş ilk UFRS finansal tablolarında (ve bu ilk UFRS finansal tablolarına ait dönemin bir kısmını kapsayan her bir ara dönem finansal raporlarında) sadece UFRS 1'i uygular. Bu nedenle "Kuruluşun kesin ve şartsız bir UFRS'lere uyum beyanı ile Uluslar arası Finansal Raporlama Standartlarını (UFRS'ler) uygulayacağı ilk yıllık finansal tablolar" şeklinde
tanımlanan finansal tabloları belirlemek elzem olmaktadır (UFRS 1.Ek A)

Bir kuruluşun ilk UFRS finansal tablolarına en yaygın örnek, kuruluşun en son finansal tablolarını yerel GKGMİ'ye veya UFRS'den farklı olan başka gereklere göre sunduğu zamandır, ilk kez uygulayıcıların çoğu için durum böyle olacaktır.
Standart, ilk UFRS finansal tabloları için kesin ve şartsız bir UFRS'lere uyum beyanının önemini vurgulayan başka örneklere de yer vermektedir. Örneğin, kuruluşun en son finansal tablolarını her yönüyle UFRS'ye uygun olarak sunduğu ancak bu finansal tabloların kesin ve şartsız bir UFRS'lere uyum beyanı içermediği durumlarda UFRS 1 geçerlidir. Diğer örnekler aşağıda verilmiştir:

Örnek A.1: İlk UFRS finansal tabloları

A. Kuruluş A önceki dönemler için finansal tablolarını sunmamıştır. Kuruluş A'nın finansal tabloları kesin ve şartsız bir UFRS'lere uyum beyanı içermektedir. Kuruluş A'nın finansal tabloları kuruluşun ilk UFRS finansal tablolarıdır ve Kuruluş A UFRS 1'i uygular (UFRS 1.3(d)).

B. Kuruluş B'nin Önceki finansal tabloları UFRS'lerin hepsine değil de bazılarına kesin ve şartsız bir uyum beyanı içermekteydi. Kuruluş B'nin cari yıla ait finansal tabloları kesin ve şartsız bir UFRS'lere uyum1 beyanı içermektedir. Cari yıla ait finansal tablolar kuruluşun ilk UFRS finansal tablolarıdır ve kuruluş UFRS 1 'i uygular (UFRS 1.3(a)(iii)).

C. Kuruluş C'nin bir önceki yıla ait finansal tabloları kesin ve şartsız bir UFRS'lere uyum beyanı içermekteydi, ancak denetçiler şartlı bir denetim raporu sundular. Kuruluş C'nin cari yıla ait finansal tabloları kuruluşun ilk UFRS finansal tabloları değildir ve UFRS 1 uygulanamaz (UFRS 1.4©).

D. Kuruluş D, önceki: yıla ait finansal tablolarını ulusal gereklere göre sunmuş olup bu finansal tablolar kesin ve şartsız bir UFRS'lere uyum beyanı içermekteydi. Cari yıl finansal tabloları da kesin ve şartsız bir UFRS'lere uyum beyanı içermektedir. Kuruluş D'nin cari yıla ait finansal tabloları kuruluşun ilk UFRS-finansal tabloları değildir ve UFRS 1 uygulanamaz (UFRS 1.4(b)).

Bu örnekler tanımın sıkı bir şekilde uygulandığını göstermektedir. Yukarıda belirtildiği gibi, kesin ve şartsız bir UFRS'lere uyum beyanının yapılmış olması yanında bu beyanın daha önceki finansal tablolarda bulunmaması da kilit faktörlerdendir. Buna göre, bir finansal tablolar takımının ilk UFRS
finansal tabloları olabilmesi için bunun UFRS'nin tüm gereklerine uygun olması gerekir (kamu açıklamaları dâhil).

2.2 Ara dönem finansal raporlar
İlk kez uygulayıcının UFRS finansal tablolarının kapsadığı dönemin bir kısmına (örneğin ilk altı ayına) ait ve UMS 34'e göre sunulmuş ara dönem raporlarının da UFRS 1 'in gereklerine uymuş olmasının arandığını belirtmekte fayda vardır. Ancak UFRS 1 ilk kez uygulayıcının bir ara dönem raporu sunmasını aramamaktadır; daha ayrıntılı olarak bölüm D'de tartışılacağı gibi, sadece ara dönem finansal raporda ek açıklamalar yapmayı şart koşmaktadır.

(Grant Thornton Uluslar arası ve Danışmanlık şirketinin Türkiye ofisi tarafından hazırlanan UFRS’ye Giden Yol isimli kitaptan alınmıştır.)