|
Soru: Şerefiye
hesabının muhasebeleştirilmesi ne şekilde olacaktır?
Cevap:Bu hesap, bir
işletme devralınırken katlanılan maliyet ile söz konusu işletmenin
rayiç bedelle hesaplanan net varlıklarının (öz varlık) değeri
arasındaki olumlu farkların izlenmesinde kullanılır. Şerefiye peştamallık
olarak da adlandırılmaktadır.
Şerefiye ticari bir işletmenin, sahip olduğu şöhret, tuttuğu müşteri
kitlesi, faaliyet gösterdiği sektörde monopol durumda olması, bulunduğu
yerin önemi ve benzeri nedenlerden dolayı, bilanço değerlerine ilave olarak
sahip olduğu değeri ifade eder. Ancak bu değerleri yaratan işletmenin,
bunları değerleme konusu yaparak bilançosuna dahil etmesi mümkün değildir.
Buna karşılık, böyle bir işletmeyi, maddi değerlerinin
üzerinde bir bedel (şerefiye) ödeyerek kısmen veya tamamen satın alan bir
başka işletme, bu ilâve değeri şerefiye olarak değerleyerek bilançosuna
dahil eder.
Şerefiyeler mukayyet değeri ile değerlenerek
aktifleştirilirler.
Peştamallıklarla ilgili
değerleme hükmü, VUK’un 282. maddesinde kuruluş ve örgütlenme giderleri ile
birlikte düzenlenmiştir. Ancak kuruluş ve örgütlenme giderlerinin
aktifleştirilmesi imkânı sadece kurumlara tanındığı halde, şerefiye ile
ilgili değerleme hükmü, kurumlarla birlikte Gelir Vergisi mükellefleri için
de geçerlidir. Bir diğer husus, kuruluş ve örgütlenme giderlerinin
aktifleştirilmesi ihtiyari olduğu halde, değeri 700 TL’yi (2011 yılı
için) geçen şerefiyelerin aktifleştirilmesinin zorunlu olmasıdır. Şerefiye
olarak ödenen veya borçlanılan bedeller 261 No.lu hesabın borcuna kaydedilir.
Hesap aktif karakterli olduğu için ilk kaydın borçlandırılarak yapılması
gerekir. Ödemenin niteliğine göre ilgili hesaplar alacaklanır. Hesap ancak
borç kalanı veya 0 (sıfır) bakiye verir.
Şerefiyeler beş yılda eşit taksitlerle itfa edilir. Şerefiyeler
itfa edildikten sonra 268 No.lu Birikmiş Amortismanlar Hesabı
borçlandırılıp, 261 No.lu hesap alacaklandırılmak suretiyle kayıtlardan
çıkartılırlar.
Şerefiye, kayıtlı değerle değerlenir ve 5 yılda eşit
taksitlerle yok edilir. Envanteri, ayrılan ve birikmiş amortisman tutarının
mukayesesi yoluyla kayden yapılır. Şerefiye bedeli tamamen itfa edildiğinde
261 No.lu hesaba alacak, 268 No.lu hesaba borç kayıt yapılarak hesaplardan
çıkarılır. Şerefiyeler eşit tutarlar halinde itfa edilmek zorunda oldukları
için azalan bakiyeler usulüyle itfa edilemezler.
Uygulama :Gerçek
usulde gelir vergi mükellefi olan bay C şahsının kiralık işyerini kiracılık
hakları ile aşağıdaki varlık ve borçları ile birlikte devralan bir işletme,
C şahsına 40.000 TL ödemiştir.
Varlıklar
: (Cari değer)
Alacak
Senetleri
: 10.000 TL
Ticari Mallar
:
25.000 TL
Demirbaşlar
: 20.000
TL
Varlıklar Toplamı
: 55.000 TL
Borçlar
: (Cari değer)
Borç Senetleri
: 10.000 TL
Satıcılar
: 10.000 TL
Borçlar Toplamı
: 20.000 TL
Öz varlık: (Varlıklar-Borçlar), (55.000-20.000 =) 35.000 TL
Şerefiye
: (40.000-35.000 =) 5.000 TL
Bu işlemin kaydı aşağıdaki gibi olacaktır.
-----------------------------------------------------/------------------------------------------------
261
Şerefiye
5.000
121 Alacak Senetleri 10.000
153 Ticari
Mallar
25.000
255 Demirbaşlar
20.000
191 İndirilecek Kdv
9.000
321 Borç Senetleri 10.000
320
Satıcılar
10.000
102
Bankalar
49.000
İşyeri
devralınması
------------------------------------------------------------------------------------------------------
Koray ATEŞ
SMMM-E. Öğretim Görevlisi
Akdeniz Denetim YMM Ltd.Şti.
Fax:0224 224 53 54
korayates@muhasebetr.com
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale yazılı veya
elektronik ortamda kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi,
makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif
link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
|
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder